मर्मबंधातील एखादे नाते ...मनीमोहोर

आई होणं हा कोणत्याही स्त्रीच्या आयुष्यातील फार मोठा आनंदाचा क्षण असतो. आईच्या खांद्यावर मान विसावून झोपलेलं बाळ आईला अतीव समाधानाचे क्षण देत असतं पण अर्थात त्याचबरोबर बाळाच्या संगोपनाच्या जबाबदारीची ही जाणीव करून देत असतं. ती आई जर नोकरी करणारी असेल तर ही जाणीव अधिकच तीव्र बनते. माझ्या बाबतीत ही हेच घडलं. बाळ थोडं मोठं झाल्यावर पाळणाघराचा शोध मी घेऊ लागले.

त्याकाळात हल्ली असतात तशी अगदी प्रोफेशनल पाळणाघर ही संकल्पना जवळ जवळ अस्तित्वातच नव्हती. बहुत करून सगळी घरगुती स्वरूपाचीच असत. मी खूप पाळणाघर शोधली पण मनासारखं पाळणाघर मात्र मिळत नव्हतं. अगदी हतबल झाले होते. एकीकडे नोकरी आणि दुसरीकडे काळजाचा तुकडा अशा कात्रीत सापडले होते. पण आमच्या शेजारीणबाई माझ्या मदतीला धावून आल्या आणि सगळं चित्र क्षणार्धात बदललं. नंतर मुलगा झाल्यावर तो ही मी ऑफिसला गेले की तिकडेच राहू लागला. त्यांना अश्या काकू मिळाल्या हे त्यांचं आणि माझं दोघांचं ही पूर्व जन्मीच पुण्यचं म्हणावं लागेल.

त्यांचं प्रोफेशनल पाळणाघर नव्हतं आणि फक्त माझीच मुलं त्या संभाळत असतं. अतिशय मायेने आणि प्रेमाने त्या मुलांना सांभाळत असल्याने मुलं रुळली ही फार पटकन. मी निघताना थोडी मोठी झाली तरी त्यानी नेहमी मुलांना उचलून घेतलेलं असे. मुलं ही अगदी हात टाकून त्यांच्याकडे जात असत माझ्याकडून. माझ्यातल्या आईपणाला थोडी ठेच लागायची तेंव्हा पण लगेच मनात विचार यायचा की "ती रोज रडली असती तर मी ऑफिस ला जाताना .. त्या पेक्षा हे खूप चांगलं नाही का " !

काकूंवरच्या प्रेमामुळे त्या म्हणजे मुलांसाठी अगदी रोल मॉडेल होत्या. त्यांची प्रत्येकच गोष्ट मुलांना आवडत असे. “ आई , तू काकूंसारख्या काचेच्या बांगड्या रोज का नाही घालत ? तुला काकूंसारखे कपडे धुता येत नाहीत, झोपताना काकू फिरवतात तसा तू पण केसातून हात फिरव, काकूंसारखा भात तू का नाही कालवून देत ?” ही त्याची काही उदाहरण. एकदा तर मुलाने मला “आई तू पण काकुंसारखी गोरी हो ना आणि तू काकूंपेक्षा उंच का आहेस ग ? ” असे ही म्हटल्याचे आठवतंय. असो… एवढे वर्षात मला एक ही प्रसंग असा आठवत नाहीये की त्यावेळी मी काकूंच्या जागी असते तर काही वेगळे वागले असते.

मुलं हळूहळू मोठी होत होती. त्यांच्या शाळा सुरू झाल्या. मुलांना नीट भरवून, व्यवस्थित कपडे घालून त्या शाळेत पाठवत असत. रोज गॅलरीतून टाटा करत असत आणि ती घरी यायच्या वेळेस कायम गॅलरीत उभ्या असत. मुलांचा हट्ट म्हणून आठवड्यातून एक दिवस वेळात वेळ काढून शाळेत सोडायला ही जात असत.

माझी मुलगी साधारण पाचवी सहावीत असताना एक दिवस शाळा सुटून बराच वेळ झाला तरी घरी आलीच नाही. योगायोगाने मी त्या दिवशी लवकर घरी आले होते. काकू गॅलरीत येरझारा घालत होत्या. तेवढ्यात मुलगी येताना दिसली. ती न सांगता परस्पर मॊत्रिणी कडे गेली होती. त्या मला म्हणाल्या “ तिला जास्त रागावू नको . ह्या अर्धवट वयात मुलं असं करतात. मी समजावते तिला. ती पुन्हा नाही असं करणार.” एखादी दुसरी कोणी असती तर ह्याचा केवढा इश्यू केला असता.

मुलगी नववीत गेल्यावर त्यानीच तिला सांगितलं होतं, "आता तू मोठी झाली आहेस तेव्हा आता एकटी राहा घरी. मी आहेच शेजारी काही लागलं तर " . पण मुलीने त्याला साफ नकार दिला होता. आम्ही ते घर बदललं नसतं तर मुलगी लग्न होईपर्यंत मी घरात नसताना काकूंकडे राहिली असती. (स्मित)

मुलीची दहावी झाली आणि आम्ही ठाण्याला राहायला आलो. त्यावेळी अक्षरशः डोळ्यात पाणी आणून "त्यांनी मला कशाला सोडून जाताय हे घर, मुलांशिवाय मला करमणार नाही अजिबात " असं सांगितलं होतं. अर्थात मुलांसाठी आणि माझ्या साठी ही हे तितकंच कठीण असणार होतचं. पण काही गोष्टींना आपला इलाज नसतो. असो.

ठाण्याला आल्यावर रोज जरी काकू भेटल्या नाहीत तरी फोनवर त्यांच्याशी गप्पा होत असत दररोज. शाळेतली काही सिक्रेट्स मला न सांगता त्यानाच सांगितली जातं.कधी कधी “ काकू माझं पुस्तक मिळत नाहीये शोधून द्या ना “ असा सवयीने फोन ही केला जाई त्याना. (स्मित )हळू हळू मुलं मोठी होत होती. आता फोन रोज केला जात नसला तरी काही विशेष घडलं असेल तर, रविवारी निवांतपणा मिळाला तर किंवा परिक्षेआधी, रिझल्ट लागल्यावर, वाढदिवसाला वैगेरे फोन केला जातच असे. सुट्टीत कधी कधी काकूंना भेटायला ही जात असत मुलं त्यांच्या घरी.

ह्या सगळ्या गोष्टी ही आता खूप जुन्या झाल्या आहेत. मुलांची मुलं आता पाळणाघरात राहातायत इतकी मुलं मोठी झाली आहेत. पण अजून ही त्यांचं काकूंशी असलेलं bonding तसंच आहे. मुलाच्या लग्नात त्याने “ आई, तू जशी तुला साडी घेशील तशीच काकूंना ही घे ” अस मला सांगितलं होतं ज्याचा मला अर्थातच खूप अभिमान वाटला होता.

ह्या वर्षी आमच्या तिकडच्या बिल्डिंगचा सार्वजनिक गणेशोत्सव स्पेशल होता म्हणून मुद्दाम काकूंनी त्याला " येऊन जा " असं सांगितलं होतं. खरं तर त्याच्या साठी हे कठीण होतं ऑफिस सांभाळून हे मला दिसत होतं. पण त्याने काकूंचा शब्द डावलला नाही. वेळात वेळ काढून तो जाऊन आलाच. त्यामागे काकूंच्या भावनांना प्राधान्य हेच अधिक होत गणपतीवरच्या श्रद्धे पेक्षा.

असं हे अनोखं नातं. ह्या नात्याची सुरवात जरी मी करून दिली असली तरी आता ह्या नात्यात माझी भूमिका दुय्यम झाली आहे ह्याचा मला मनापासून आनन्द आहे.

(थॅंक्यु मायबोली आणि गणेशोत्सव टीम ह्या विषयासाठी. अनेक दिवस हे लिहायचं मनात होतं, आज ह्या उपक्रमामुळे त्याला चालना मिळाली. )